Korzenie chrześcijańskiej symboliki na ziemiach polskich sięgają pierwszych misjonarzy, którzy przekraczając granice Piastowskiej Polski, wnosili ze sobą krzyż jako znak przemiany i nadziei. Od tego czasu krzyż zyskał wyjątkowe miejsce w świadomości i sercach mieszkańców, stając się nie tylko symbolem religijnym, ale też częścią naszej historii narodowej.

W okresach zaborów i konfliktów, kiedy państwowość bywała zagrożona, krzyż jawił się jako świadek trudnych wydarzeń i zarazem źródło otuchy. Wiele przydrożnych krzyży, stawianych w podziękowaniu za ocalenie, lub ku pamięci poległych, przetrwało do dziś i stało się cichymi świadkami dziejów. Kiedy Polacy walczyli o wolność, często to właśnie pod krzyżem zbierali się konspiratorzy, by wspólnie modlić się i wspierać wzajemnie w obliczu przeciwności. Tak ukształtowało się przekonanie, że krzyż jest strażnikiem tożsamości i pamięci o tych, którzy poświęcili się dla ojczyzny.

Po odzyskaniu niepodległości krzyż wciąż towarzyszył ważnym wydarzeniom – zarówno rodzinnym, jak śluby i chrzty, jak i narodowym, kiedy to wznoszono pomniki i tablice upamiętniające doniosłe momenty naszej historii. Bez względu na to, czy spoglądamy na kapliczki w niewielkich wioskach, czy na okazałe kościoły w wielkich miastach, wszędzie tam spotykamy świadectwa niesłabnącej wiary i pamięci. Zdarza się, że ludzie niezwiązani z Kościołem znajdują w tych miejscach wytchnienie i chwilę skupienia, podziwiając piękno architektury i zdumiewającą różnorodność detali.

Dzieje Polski pod krzyżem to w gruncie rzeczy dzieje ludzi, którzy kształtowali naszą kulturę i społeczeństwo. Chociaż upływ czasu oraz zmieniające się realia mogą niekiedy osłabiać naszą uwagę, symbol krzyża nadal przypomina o fundamentach, na których wyrosła historia kraju. Znajdujemy go w literaturze, sztuce i przy rozdrożach dróg, a każdy ślad mówi nam coś o naszym własnym dziedzictwie. Dbając o pamięć, zyskujemy możliwość zrozumienia nie tylko minionych wieków, ale także samych siebie i tego, co kształtuje naszą duchową tożsamość.